Hupaswi kuacha sakafu ya bustani wazi, hasa katika kipindi cha miezi ya baridi kali, kwani hii huchangia mmomonyoko wa udongo. Badala yake, panda mimea inayofaa kwa mbolea ya kijani ambayo inalinda udongo na pia kuimarisha na virutubisho kupitia wingi wa mimea yao. Hata hivyo, aina hii ya ufanisi ya uboreshaji wa udongo lazima ipangwe vyema.
Mbolea ya kijani ni nini?
Mbolea ya kijani ni mbinu iliyothibitishwa katika usimamizi wa bustani asilia na kilimo-hai. Kimsingi hufanywa ili kufunika udongo na kuuboresha kwa kuingiza mimea safi au iliyonyauka kwenye udongo ambayo imepandwa mahsusi kwa ajili hiyo. Mkulima huita mimea hii “mazao ya kufunika” kwa sababu haijavunwa bali hurudishwa kwenye mzunguko wa virutubisho asilia.
Ni vyema kukata mimea ya samadi ya kijani muda mfupi kabla au wakati wa kuota maua ili mbegu zisitokee na hatimaye kupata majani ya rangi ya maua badala ya kiraka cha mboga. Mizizi ya mimea ya kijani hubakia chini, hatua kwa hatua hutengana na hupunguza udongo. Vipandikizi, kwa upande mwingine, huachwa hadi kupandwa mpya, ambapo hutumika kama nyenzo ya kuweka matandazo na mboji.
Mimea gani inafaa kwa mbolea ya kijani?
Phacelia haitoi tu samadi nzuri ya kijani kibichi, bali pia inapendwa sana na nyuki
Kama mimea yote, mimea ya samadi ya kijani pia ina mahitaji yake mahususi linapokuja suala la eneo na udongo. Kunde, i.e. kunde kama vile vechi, maharagwe, mbaazi, lupins na karafuu, ni muhimu sana kwa kusudi hili, kwani mizizi yake inaweza kufunga nitrojeni kutoka kwa hewa na kuiweka kwenye udongo. Hii inawezeshwa na wale wanaoitwa bakteria ya nodule kwenye mizizi, bakteria ya Rhizobium.
Jedwali lifuatalo linaorodhesha kwa uwazi mimea hii na mingine muhimu ya mbolea ya kijani, mahitaji ya eneo lake na athari zake kwa afya ya udongo.
| Sanaa | Jina la Kilatini | Kupanda | Mahali na udongo | Athari kwenye udongo |
|---|---|---|---|---|
| Faba bean | Vicia faba | Februari hadi Julai | nzuri kwa udongo mkavu | Mzizi wa kina kwa udongo uliolegea, mkusanyaji mzuri wa nitrojeni |
| Alexandrine Clover | Trifolium alexandrinum | Aprili hadi Oktoba | jua, ardhi yenye unyevunyevu | Mkusanyaji wa nitrojeni, hukandamiza magugu |
| Bee Rafiki | Phacelia | Aprili hadi Oktoba | nzuri sana kwa udongo usio na virutubisho | Malisho ya nyuki, yenye ufanisi dhidi ya nematode |
| Flaksi ya Bluu | Linum usitatissimum | Aprili hadi Juni | pia kwa maeneo yenye kivuli kidogo | Mizizi mirefu ya kulegea kwa udongo |
| Lupine ya bluu, mbolea lupine | Lupinus angustifolius | Aprili hadi Oktoba | pia kwa maeneo yenye kivuli kidogo | mkusanyaji wa thamani wa nitrojeni, mzizi wa kina kwa udongo uliolegea |
| Buckwheat | Fagopyrum esculentum | Mei hadi Agosti | kwa mchanga wenye chokaa kidogo na udongo wa joto, ikijumuisha udongo wa moor | fruit-neutral (knotweed), malisho ya nyuki |
| Hornpodenklee (Common horned trefoil) | Lotus corniculatus | Machi hadi Agosti | nzuri sana kwa udongo maskini, mkavu na wenye chokaa | Mmea wenye mizizi mirefu kwa udongo uliolegea, mkusanyaji mzuri wa nitrojeni, malisho ya nyuki yenye thamani |
| figili ya mafuta | Raphanus sativus var. oleiformis | Aprili hadi Septemba | nzuri sana kwa udongo ulioshikana | Mizizi ya kina kwa udongo uliolegea, sio kabla au baada ya mimea ya kabichi |
| Vechi ya Pannonian | Vicia pannonica | Agosti hadi Oktoba | kwa maeneo yenye jua | mkusanyaji mzuri wa nitrojeni, kwa kilimo cha majira ya baridi |
| Karafu nyekundu | Trifolium pratense | Machi hadi Septemba | kwa kina, udongo safi | Mizizi ya kina kwa udongo uliolegea, unaokua haraka, unaotoa nitrojeni |
| Ua la mwanafunzi | Tagetes | Mei hadi Juni | nzuri sana kwa maeneo yenye kivuli kidogo na udongo unyevu | Mizizi ya kina kwa udongo uliolegea, malisho ya nyuki, hupigana na nematode |
| haradali nyeupe (pia haradali ya manjano) | Sinapis alba | Machi hadi Septemba | nzuri sana kwa udongo ulioshikana | Mizizi ya kina kwa udongo uliolegea, sio kabla au baada ya mimea ya kabichi |
| Karafuu Mweupe | Trifolium inarudisha | Februari hadi Oktoba | kwa maeneo yenye jua | uundaji mzuri wa nitrojeni |
| mbegu za majira ya baridi | Brassica napus | Mei hadi Septemba | kwa udongo wenye rutuba nyingi | nzuri kwa kulegeza udongo, kwa msimu wa baridi kali, sio kabla au baada ya mimea ya kabichi |
Excursus
Mchicha kama samadi ya kijani
Mchicha mgumu (bot. Spinacia oleracea) pia unafaa kwa samadi ya kijani kibichi, lakini kwa kiwango kidogo tu. Mboga yanafaa kama tamaduni ya awali na inapaswa kupandwa mapema mwaka - kati ya Machi na Mei. Mizizi yenye nguvu ya mmea unaokua haraka hulegeza udongo vizuri na kuutayarisha kwa ajili ya mazao yanayofuata. Mchicha una saponini zinazokuza ufyonzaji wa virutubisho katika mimea mingine, kuboresha maisha ya udongo na hivyo kuhifadhi maji kwa njia isiyo ya moja kwa moja, na kuweka kivuli udongo na hivyo kuuzuia kukauka. Ndio maana mchicha unafaa sana kwa kilimo cha mchanganyiko na mboga karibu zote.
Hata hivyo, mboga za majani pia zina hasara: hukusanya nitrati kwenye udongo na kwa hivyo hazipaswi kulimwa pamoja na vyakula vizito kama vile pilipili, brassicas na celery. Mboga nyingine kutoka kwa familia moja ya mmea - beetroot, Good Henry, chard, cress bustani na roketi - pia haifai kwa utamaduni mchanganyiko na mzunguko wa mazao.
Ikiwa udongo umefungwa kwa mchicha, hii huvutia minyoo - hawa nao ni muhimu kwa ajili ya uzalishaji wa mboji zenye thamani, zenye virutubisho.
Kupanda na majira
Mbolea ya kijani kibichi isiyostahimili msimu wa baridi kama vile haradali inaweza kupandwa Machi
Mbolea ya kijani hupandwa kati ya Machi na Oktoba, kulingana na aina ya mimea iliyochaguliwa. Njia bora ya kufanya hivyo ni kama ifuatavyo:
- Kwanza ondoa magugu yoyote ambayo yanaweza kuwa yanaota kwa kutumia reki.
- Fanya udongo vizuri kwa jembe na legeza tabaka za juu za udongo.
- Ponda madongoa ya ardhi kwa mkwanja.
- Panda mbegu kwa wingi kwenye eneo lililotayarishwa.
- Vinginevyo, unaweza pia kutumia kienezi ikiwa unayo.
- Kisha weka mbegu sawasawa ardhini kwa kutumia nyasi pana.
- Mwishowe, nenda kwenye eneo la mbegu na roller ya lawn, ikiwa inapatikana.
- Mwagilia maji eneo linapokuwa kavu.
Mbegu nyingi zitaota baada ya siku sita hadi 14, kutegemeana na aina ya mmea.
Kupanda mapema
Mbolea ya kijani iliyoenezwa mwanzoni mwa majira ya kuchipua kati ya Februari na Machi huitwa kupanda kabla. Kimsingi hutumiwa kulisha na kuamsha microorganisms wanaoishi kwenye udongo baada ya majira ya baridi. Kwa aina hii ya samadi ya kijani kibichi, chagua aina za mimea zinazostahimili theluji kama vile mchicha (bot. Spinacia oleracea), lettuce ya kondoo (bot. Valerianella locusta), phacelia (bot. Phacelia tanacetifolia) au haradali ya njano (bot. Sinapis alba).
Mimea hii hubaki kwenye eneo hadi upande au kupanda mazao halisi. Mbolea ya kijani kibichi inaweza kuachwa katikati ya safu za mboga kwenye kitanda kama vile mimea iliyopandwa chini ya ardhi na hukatwa mara kwa mara ikiwa itakua nyingi sana.
Chini na ya kati ya kupanda
Mazao ya chini na kifuniko yanalenga kufunika ardhi kati ya mazao mbalimbali ya mboga ya kudumu kama vile mahindi, nyanya, kabichi au matunda. Hapa unaeneza mimea ya mbolea ya kijani mara tu mazao yanapokua. Mimea inayokua chini na ya kila mwaka kama vile nasturtiums (bot. Tropaeolum), marigolds (bot. Tagetes erecta), marigold (bot. Calendula officinalis) au purslane (bot. Portulaca oleracea). Madhara ya kupendeza ya mimea hii ni kwamba unaweza pia kuitumia jikoni au kwa kabati ya dawa.
Kupanda upya
Baada ya kuvuna mwishoni mwa msimu wa joto, vitanda vya mboga vinaweza kufunikwa kwa kupaliliwa tena. Unaweza kupanda hizi wiki mbili hadi tatu kabla ya kuvuna - kwa mfano kama kupanda chini ya safu kati ya safu - ili sehemu ya konde isiwe lazima tena. Mimea mingi inayotumiwa kwa hili haina nguvu na hufa na baridi ya kwanza. Athari ni ya kukusudia kwa sababu udongo unabakia kulindwa na huru chini ya wingi wa mmea uliogandishwa. Badala ya spishi zinazostahimili theluji kama vile haradali ya manjano, phacelia au alizeti, unaweza pia kupanda mboga za majani ngumu kama vile mchicha na lettuce ya kondoo. Walakini, lahaja hii inapendekezwa tu ikiwa vitanda vitapandwa mwishoni mwa mwaka unaofuata.
Ni lini na jinsi gani unafaa kuingiza samadi ya kijani kibichi?
Mbali na spishi za msimu wa baridi, mimea ya samadi ya kijani hubakia kwenye vitanda kwa takriban wiki tano hadi kumi na kisha kukatwa. Walakini, usiondoe mabaki ya mmea, lakini waache mahali walipo kama matandazo. Wanaoza hapo na kuingia kwenye udongo kama humus. Mimea ya samadi ya kijani inayokua kwa kiwango cha chini tu kama vile mti wa bustani na lettusi ya mwana-kondoo haikatwa, lakini hufanyiwa kazi moja kwa moja kwenye udongo kutoka kwa urefu wa takriban sentimita tano.
Mbolea ya kijani hutiwa mchanga kwa urahisi
Kukata mbegu kabla ya kuiva
Pia hakikisha unakata mimea kabla ya mbegu kuiva, vinginevyo utakuwa na tatizo la wingi wa mimea inayoota pori mwaka unaofuata. Kwa upande mwingine, mimea ya mbolea ya kijani ambayo si ngumu huganda kabla ya kuiva na hivyo inaweza kubaki imesimama. Hapa unakata mabaki tu katika chemchemi na kuyafanyia kazi ardhini. Kitanda kinaweza kupangwa upya baada ya wiki nyingine tatu hadi nne.
Weka mimea ya samadi ya kijani kwenye udongo
Kukata nyasi hufanywa kwa koleo, kikata brashi au kikata nyasi chenye nguvu. Mwisho ni kifaa cha chaguo, hasa linapokuja suala la mower ya mulching. Mimea ya samadi ya kijani iliyokatwa vizuri huoza haraka zaidi. Hata hivyo, usiweke mimea iliyokatwa ardhini mara moja, bali iache ikauke kwa siku chache. Hii ni kweli hasa kwa spishi zilizo na wingi wa majani, kwani vinginevyo zinaweza kuoza ardhini. Mimea ya samadi ya kijani yenye mashina ya miti (k.m. alizeti), kwa upande mwingine, haijaingizwa hata kidogo, lakini hutiwa mboji iliyokatwa vizuri kwenye mboji. Hapa mchakato wa kuoza ni mrefu sana kuweza kuingiza mabaki kwenye udongo mara moja.
Lazima uzingatie hili unapotumia samadi ya kijani
Unapochagua mimea, kuna vidokezo vya kuzingatia kuhusu mzunguko wa mazao au utamaduni mchanganyiko. Kwa mfano, wawakilishi wa familia moja ya mimea lazima chini ya hali yoyote kukua moja baada ya nyingine katika eneo moja, vinginevyo pathogens fulani itajilimbikiza kwenye udongo na kutishia mavuno ya baadaye. Mifano ya kawaida ya hii ni nematodes na clubroot. Zaidi ya hayo, hasa kwa mimea ya kunde, vinyesi kutoka kwenye mizizi husababisha kutovumilia.
Angalia mzunguko wa mazao
Kwa sababu hii, pumzika kutoka kwa kilimo cha miaka mitatu hadi minne kabla ya kulima mwakilishi wa familia maalum ya mimea kwenye eneo hilo tena. Hasa, hii inamaanisha: Ikiwa unataka kukuza mboga za cruciferous kama vile kabichi, figili au figili kwenye kiraka chako cha mboga, hupaswi kupanda mbegu za rapa, figili za mafuta au haradali kama mbolea ya kijani. Walakini, ikiwa mbaazi na maharagwe yamepangwa, lupins, vetches au clover haipaswi kutumiwa kama mbolea ya kijani.
Phacelia kwa bustani ya mboga
Phacelia, kwa upande mwingine, inafaa kwa bustani kwa sababu haihusiani kwa karibu na mboga yoyote na kwa hivyo hakuna mwingiliano. Vile vile hutumika kwa buckwheat, mmea wa knotweed ambao haupaswi kuchanganywa na rhubarb. Marigold, pia inajulikana kama marigold, husaidia dhidi ya nematode zinazoharibu mizizi.
Mbolea ya kijani hufanyaje kazi?
Mbolea ya kijani haihusu urutubishaji halisi na inahusu hatua ya kuboresha udongo. Vitanda vya mboga vilivyovunwa, lakini pia vitanda vya matunda na maeneo mengine ya bustani hufaidika na mbolea ya kijani kwa njia kadhaa. Kulingana na uteuzi wa mmea na faida inayotaka, hii inaweza kupandwa kama zao kuu, kukamata mazao au kupandwa chini au, ingawa mara chache, kupandwa.
Mbolea ya kijani kwenye kiraka cha mboga
Mbolea ya kijani ni muhimu sana kabla au baada ya kulima mimea inayotumia mboga kwa wingi kama vile nyanya, pilipili, viazi, artichoke, tikitimaji, n.k., mimea hii hutoka nje ya udongo licha ya kurutubisha zaidi. Kupitia hatua za uboreshaji wa udongo pamoja na mzunguko wa mazao kwa busara na kilimo cha mchanganyiko, udongo unaweza kupona haraka zaidi na mazao yanaweza kuongezeka.
Kitanda kilichovunwa kimepandwa tena? Mbaazi zilizovunwa zilikatwakatwa ndogo sana kwa jembe na hutumika kama samadi ya kijani kibichi. Juu kuna safu nyembamba ya mbolea iliyoboreshwa na poda ya msingi ya mwamba na shavings ya pembe. Beets 16 nyeupe ziliwekwa kwenye mduara wa nje wa kitanda, 8 kohlrabi Lanro kwenye mduara wa ndani, chard 4 ya rangi kwenye mduara wa kati na chard 1 ya njano katikati? Ninatamani kujua itakuwaje katika wiki chache? kitanda kipya mbolea ya kijani beets nyeupe kohlrabi lanro chard colorful mangold kilimo cha kitanda foundation primordial mwamba unga pembe shavings mbolea mboga mboga-hai bustani ya mboga kilimo cha mboga kitanda cha mboga mboga hai stefanshobbygarden
Chapisho lililoshirikiwa na Stefans-Hobby-Garten (@stefans_hobby_garten) mnamo Julai 8, 2019 saa 10:57am PDT
Mbolea ya kijani kwa ajili ya kuboresha udongo
Hali mbaya ya udongo, kama vile udongo katika maeneo mapya ya maendeleo ambao umebanwa na mashine nzito za ujenzi, unaweza kuboreshwa na mbolea ya kijani kibichi, kwani mimea hutumia mizizi yake kulegea udongo na hivyo kuulinda dhidi ya kujaa udongo. Phacelia (willow ya nyuki), rapeseed ya majira ya baridi na lupine ya njano yanafaa hasa kwa kufungua udongo. Wakati huo huo, mimea hii huongeza mboji yenye thamani kupitia wingi wa mimea inayooza.
Mbolea ya kijani kwenye bustani
Katika bustani au bustani, mimea ya samadi ya kijani inayochanua maua - iliyopandwa chini - huvutia wadudu wengi, ambao nao huchavusha miti ya tufaha na peari. Hii pia huchangia mavuno mengi ya matunda, hasa kwa vile miti hufaidika sana na virutubisho vya ziada.
Mbolea ya kijani ina faida hizi kwa bustani
Mbolea ya kijani ina - mbali na hizo ambazo tayari zimetajwa - athari nyingi chanya kwenye bustani. Carpet mnene ya mimea sio tu inakandamiza ukuaji wa magugu yasiyohitajika, lakini pia inazuia mmomonyoko wa udongo na uoshaji wa virutubisho kutoka kwenye udongo usio na udongo. Hii si salama tena kutokana na upanzi uliolengwa.
Kurutubishwa kwa udongo kwa nitrojeni
Mikunde hurutubisha udongo kwa nitrojeni
Mimea ya samadi ya kijani haihifadhi tu virutubishi vilivyomo kwenye udongo, bali hata kurutubisha na nitrojeni safi. Mikunde hutumia bakteria wa vinundu kwenye mizizi yake kuchuja naitrojeni kutoka hewani na baadaye kuipeleka kwa mimea ifuatayo baada ya kuingizwa kwenye udongo na kuoza. Hii ina maana kwamba mbaazi tamu, maharagwe, njegere na lupins hufanya kama mbolea asilia ya muda mrefu.
Kulegeza udongo ulioshikana
Mimea ya samadi ya kijani yenye mizizi mirefu - kwa mfano alfa alfa na figili ya mafuta - pia ina uwezo wa kuachia udongo ulioshikana kwa wingi na hivyo kuufanya utumike. Mali hii ni muhimu hasa katika maeneo mapya ya maendeleo, ambapo udongo mara nyingi hugandamana sana kutokana na kazi ya ujenzi kwa kutumia mashine nzito.
Uboreshaji kwa nyenzo ya humus
Aina zingine - kwa mfano vetch ya msimu wa baridi au phacelia - ni bora kwa kurutubisha udongo uliopungua na / au mchanga na mboji na hivyo kuifanya kuwa na rutuba tena. Spishi hizi za mimea hutengeneza vitu vingi vya majani na maua, ambayo huweka mboji kwenye udongo na hivyo kuamilisha viumbe vya udongo.
Faida za samadi ya kijani kwa muhtasari:
- kuweka kijani kibichi kwa haraka kwenye maeneo ya shambani
- Kulinda udongo dhidi ya athari za hali ya hewa na hivyo kutokana na mmomonyoko
- kulegea kwa kina na uingizaji hewa wa udongo
- Kuboresha muundo wa udongo
- Kurutubisha udongo wa bustani kwa rutuba
- Kuwashwa kwa viumbe vya udongo ambavyo ni muhimu kwa uundaji wa mboji
- Ufyonzwaji wa virutubisho (hasa nitrojeni) kutoka hewani
- Kukusanya rutuba kutoka kwa tabaka za kina za udongo
- Kukandamiza ukuaji wa magugu
- Vipandikizi hutengeneza matandazo muhimu
- Malisho ya wadudu kwa kutumia mimea ya samadi ya kijani yenye maua
- baadhi ya mimea ya samadi hupambana na minyoo (minyoo duara) na magonjwa ya fangasi kwenye udongo
Video ifuatayo inaonyesha wazi jinsi udongo unavyoweza kuboreshwa kwa kutumia samadi ya kijani kibichi na unachohitaji kuzingatia hasa:
Maswali yanayoulizwa mara kwa mara
Je, unaweza pia kupanda maua ya kiangazi na kuyatumia kama samadi ya kijani?
Bila shaka, unaweza pia kutumia maua ya majira ya kiangazi kutengeneza samadi ya kijani kibichi, haswa kwa vile hufanyii kitu kizuri tu kwa bustani yako: mimea inayotoa maua huvutia wadudu wengi na hutumika kama malisho ya thamani ya nyuki, bumblebees, vipepeo na wanyama wengine. Utendaji huu wa lishe ni muhimu zaidi kadri inavyokuwa baadaye mwaka, kwani wadudu wengi hawapati tena chakula cha kutosha kuanzia miezi ya kiangazi na kuendelea. Borage, mbaazi tamu, marigolds, marigolds na alizeti zinafaa hasa kwa kusudi hili.
Hata hivyo, mbolea ya kijani inayochanua maua pia ina hasara: Punde tu mbegu zinapoiva, utakuwa na maua ya rangi bustani katika miaka inayofuata - na kwa kawaida mahali ambapo hutaki. Kwa sababu hii, ni lazima kukata mimea kwa wakati mzuri kabla ya mbegu kuiva. Pia makini na mzunguko wa mazao, ambayo ni muhimu sana katika bustani ya mboga: chini ya hali yoyote unapaswa kupanda mimea kutoka kwa familia moja ya mimea katika sehemu moja baada ya nyingine. Hii inakuza ugonjwa! Kwa mfano, marigolds na alizeti hazipaswi kupandwa kabla au baada ya saladi.
Ni mimea gani ya samadi ya kijani hufanya udongo kuwa huru hasa?
Kilimo cha mimea ya samadi ya kijani kina athari tofauti kwenye udongo wa bustani, kulingana na aina ya mimea iliyochaguliwa. Udongo imara na uliounganishwa, ambao kwa bahati mbaya ni wa kawaida katika maeneo mapya ya maendeleo kutokana na mashine za ujenzi, hauwezi tu kufunguliwa kwa kazi ya mitambo. Ili kulegeza udongo, pia panda mimea yenye mizizi mirefu kama vile lupins chungu (au lupins kwa ujumla), figili za mafuta au alizeti - mizizi yake pia hufikia tabaka za chini za udongo na hivyo kuhakikisha uingizaji hewa bora na upenyezaji.
Ni mimea gani ya samadi ya kijani inafaa hasa kwa bustani ya mboga?
Kuchagua mbolea ya kijani inayofaa kwa bustani ya mboga sio rahisi, hata hivyo, kwa sababu za afya ya mmea, mimea kutoka kwa familia moja haipaswi kukuzwa moja baada ya nyingine. Hata hivyo, hii ina maana kwamba mimea mingi iliyopendekezwa vinginevyo haihitajiki tena, kwa sababu mimea ya cruciferous kama haradali, cress au rapeseed haipatani na brassicas pamoja na radishes au radishes - clubroot itakuwa matokeo yasiyofurahisha. Hata hivyo, kuna pia mimea ya samadi ya kijani iliyofaa vizuri ambayo ni ya kuzunguka pande zote na inaweza kupandwa wakati wowote: Phacelia ni mojawapo, lakini pia nafaka za majira ya baridi kama vile shayiri ya majira ya baridi au rai ya majira ya baridi.
Kwa nini nafaka za majira ya baridi huwa na matatizo kwenye bustani ya mboga?
Nafaka za majira ya baridi kama mimea ya kijani ina faida nyingi: Mbegu ni nafuu na kama nafaka, aina mbalimbali hazihusiani na mboga yoyote na hivyo zinaweza kupandwa bila kusita. Walakini, rye ya msimu wa baridi na kadhalika zina shida moja: hutengeneza mfumo mnene sana wa mizizi, ambayo inaweza tu kuondolewa au kuingizwa katika chemchemi kwa nguvu na bidii nyingi.
Kidokezo
Iwapo ungependa kutumia mikunde kama vile karafuu au lupine kwa samadi ya kijani kibichi, rutubisha udongo na poda ya msingi ya miamba au chokaa cha mwani kabla ya kupanda. Nyenzo asilia hukuza shughuli za bakteria ya vinundu kwenye mizizi ya mimea.
