Rose rust ni mojawapo ya magonjwa ya waridi yanayojulikana sana. Ugonjwa wa vimelea haueleweki kutokana na rangi ya machungwa yenye rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi ya rangi. Katika makala haya tutakueleza jinsi ya kutibu maambukizi kwa usahihi na kwa njia bora ya kuzuia katika siku zijazo.
Unawezaje kutambua na kukabiliana na kutu ya waridi?
Rose rust ni ugonjwa wa fangasi ambao husababisha pustules ya chungwa kwenye upande wa chini wa majani ya waridi. Ili kukabiliana nayo, ondoa sehemu za mmea zilizoathiriwa, zitupe kwenye taka za nyumbani au za kikaboni na unyunyize roses na mchuzi wa farasi wa shamba. Kama hatua ya kuzuia, tunapendekeza nafasi za kutosha za mimea, kupogoa mara kwa mara na aina sugu za waridi za ADR.
- Kutu ya waridi hutambuliwa mwanzoni na pustules za chungwa kwenye upande wa chini wa majani. Hizi baadaye zinageuka kuwa nyeusi.
- Vimbeu wakati wa baridi kwenye majani, chipukizi na ardhini. Katika mwaka unaofuata, kuna uwezekano wa kupata maambukizi mapya ikiwa hatua za kukabiliana nazo hazitachukuliwa.
- Ondoa sehemu za mmea zilizoathirika na uzitupe pamoja na taka za nyumbani au kikaboni.
- Ingiza mchuzi wa mkia wa farasi kwa matibabu na kuzuia.
Rust ya waridi ni nini?
Rose rust ni ugonjwa wa waridi unaosababishwa na fangasi wa spishi Phragmidium mucronatum au Phragmidium tuberculatum. Kuvu hizi hubakia kudumu kwenye mmea mara moja ukoloni na overwinter juu yake. Hii ina maana kwamba ikiwa hutadhibiti shambulio hilo, linaweza kujirudia kila mwaka.
Kama uyoga wote wa kutu, kutu ya waridi ni mkaidi. Kuelekea mwisho wa msimu wa joto, spores nyingi za kudumu huunda kwenye pustules nyeusi, ambayo hupatikana sana kwenye majani na kwenye shina za miti na hutumia msimu wa baridi huko. Hapa wanalala hadi mwisho wa Machi, wakati majani mapya yanapochipuka na kuwaambukiza pia. Kwa kuongeza, spores ya vimelea ni nzuri sana kwamba upepo hutawanya, kueneza zaidi ugonjwa huo. Pia huishia chini na majani ya kuanguka katika vuli. Kutu ya waridi huanza kuota katika hali ya hewa yenye unyevunyevu na kutengeneza chembe nyingi za mbegu haraka sana.
Tambua kutu ya waridi kwa wakati mzuri
Kutu ya waridi huanza kwenye sehemu ya chini ya jani
Katika hatua za mwanzo, kutu ya waridi inaweza kuonekana tu ikiwa utaangalia kwa karibu sana na haswa ukiangalia chini ya majani. Kwa muda mrefu hakuna kitu kinachoweza kuonekana kutoka juu na rose inaonekana kuwa na afya kabisa, wakati matuta mengi ya machungwa yameundwa kwa muda mrefu kwenye sehemu za chini za majani. Baadaye tu na wakati kambi za majira ya kiangazi zinapobadilika kuwa nyeusi mwishoni mwa kiangazi ndipo rangi ya majani meusi hadi meusi huonekana kutoka juu.
Uharibifu na dalili
Unaweza kutambua shambulio la kutu ya waridi kwa dalili hizi:
- chungwa hadi rangi ya chungwa-kahawia, takriban miinuko yenye ukubwa wa pini, zaidi kwenye sehemu za chini za majani
- mara kwa mara pia inaweza kuonekana kwenye pande za juu za majani na kwenye vichipukizi
- mara nyingi (kwa kawaida baadaye) madoa ya chungwa kwenye sehemu za juu za majani
- Miinuko na rangi ya majani hubadilika kuwa nyeusi-kahawia mwishoni mwa kiangazi
Majani yaliyoathirika sana yanaweza kuwa ya njano na kuanguka.
Jinsi ya kutofautisha ukungu wa nyota na kutu wa waridi
Rose rust na star sooty mold yote ni magonjwa ya mimea ya ukungu ambayo mara nyingi hutokea kwenye waridi na mara kwa mara huchanganyikiwa. Tofauti na ugonjwa wa kutu, ukungu wa sooty ni ugonjwa hatari ambao unaweza kusababisha kifo cha waridi haraka. Unaweza kutofautisha ugonjwa na kutu ya waridi kwa sifa hizi:
- Madoa ya majani ni ya manjano, hudhurungi au nyeusi
- mwanzoni kutengwa na madoa madogo sana
- kawaida huwa na kingo zisizo za kawaida na zenye mikunjo
- kukua haraka sana kwenye hali ya hewa ya mvua
- Umande wa asubuhi pia hukuza ukuaji
- Matangazo yanakuwa makubwa kwa haraka
- Majani yana rangi ya njano na kuporomoka
Ili kuzuia ukungu wa nyota (na magonjwa mengine ya ukungu), unapaswa kunyunyiza mara kwa mara mchuzi uliotengenezwa kwa mkia wa farasi majani yanapoanza kuota. Rhythm ya siku 14 ni bora. Maziwa yote ya diluted au bicarbonate ya sodiamu pia yanafaa sana kwa kuzuia. Unaweza kununua bidhaa kulingana na shaba au salfa kwa kusudi hili kibiashara.
Fuata
Rose rust haina madhara kiasi
“Ikiwa unataka maua ya waridi yabaki yenye afya na kuchanua vizuri, ni lazima uyakate kila mwaka.”
Ikilinganishwa na magonjwa mengine ya ukungu, kutu ya waridi ni maambukizi yasiyo na madhara ambayo mwanzoni yana athari hasi kwenye mwonekano tu. Inakuwa shida tu ikiwa shambulio ni kali sana au linatokea mara kwa mara kwa kipindi cha miaka. Katika kesi hii, upotezaji kamili wa majani unaweza kutokea na rose pia imedhoofika. Udhaifu huu kwa upande wake unajidhihirisha katika ukuaji mdogo na maua kidogo - rose hutoa maua machache au hata hakuna kabisa. Ni mara chache sana mmea wa waridi hufa kwa sababu ya kushambuliwa sana.
Excursus
Kuna sababu gani nyingine za waridi kutochanua?
Mawaridi ni maua yasiyovutia sana na kwa ujumla huchanua tu yanapojisikia vizuri. Ikiwa maua machache tu au hakuna hutengenezwa, hii inaweza kuwa na sababu mbalimbali. Mbali na magonjwa kama vile kutu ya waridi, kushambuliwa na wadudu (k.m. vidukari), eneo lisilofaa, utunzaji usiofaa au kupogoa kwa njia isiyo sahihi - ambapo shina zinazounda bud hukatwa - husababisha ukosefu wa maua. Zaidi ya hayo, maua ya waridi hayawezi kustahimili hali ya hewa yenye unyevunyevu au udongo wenye unyevu kupita kiasi na kuathiriwa na hali hii kwa kupunguza uzalishaji wa maua.
Kupambana na kutu ya waridi kwa mafanikio – mbinu na tiba
Hali ya hewa inapokuwa nzuri, vijidudu vya ukungu huenea haraka sana na kuambukiza waridi nyingine kwenye bustani. Ili kuzuia kuenea zaidi na maambukizi, unapaswa kuchukua hatua za kupinga haraka. Hasa katika hatua za mwanzo, unaweza kuepuka fungicides kwa kutu ya rose, kwani tiba mbalimbali za nyumbani zinaweza kutumika pia. Tutakueleza katika sehemu hii ni nini hizi na ni njia gani za matibabu bado unazo.
Tiba za nyumbani zilizothibitishwa
Mnyunyuzio wenye mchuzi wa mkia wa farasi ni mzuri sana dhidi ya kutu ya waridi na magonjwa mengine ya ukungu (k.m. ukungu wa unga). Unaweza kunyunyizia dawa hii kila baada ya siku 14 tangu mwanzo wa kuchipua katikati hadi mwishoni mwa Machi au katika tukio la maambukizi maalum. Kwa matibabu ya kuzuia, punguza decoction na maji laini kwa uwiano wa 1: 5, lakini kwa matibabu ya vimelea, nyunyiza bila chumvi.
Kichocheo cha mchuzi wa mkia wa farasi:
- kusanya mkia mpya wa farasi
- Katakata gramu 500 vizuri sana, kisha viungo vitaosha vizuri
- vinginevyo tumia gramu 150 za mimea kavu
- wacha iingie kwenye lita tano za maji laini kwa masaa 24
- kisha chemsha kwa joto la chini kwa nusu saa
- acha ipoe na chuja
Mimina pombe safi kwenye chombo cha kunyunyuzia na unyunyuzie waridi zako. Hasa kutibu sehemu za chini za majani; lazima ziwe na unyevu. Ni vyema kunyunyiza asubuhi na mapema siku ya joto ili unyevu uweze kukauka haraka.
Unaweza pia kutengeneza fern au mchuzi wa vitunguu saumu kwa njia ile ile, ambayo pia ni nzuri kwa kupambana na au kuzuia kutu ya waridi. Kwa mchuzi wa fern unapaswa kukusanya fern ya bracken au minyoo, ambayo mara nyingi hukua kama mazulia katika misitu yenye mchanganyiko yenye unyevu. Kwa mchuzi wa vitunguu, tumia karafuu nzima ya vitunguu ikiwa ni pamoja na ngozi na majani, sio tu karafuu za kibinafsi.
Kidokezo
Soda ya kuoka pia husaidia dhidi ya magonjwa ya ukungu kama vile kutu ya waridi na ukungu mweusi. Changanya vijiko viwili vya chai safi ya kuoka (k.m. caustic soda au soda ya kuoka, lakini sio unga wa kuoka!) na lita moja ya maji ya joto na utumie mchanganyiko kama dawa. Unaweza pia kuimarisha kama hatua ya kuzuia. Hata hivyo, kuongeza mafuta ya kupikia na kioevu cha kuosha vyombo (kama inavyoelezwa mara nyingi) si lazima.
Vinyunyuzi vya kibayolojia na kemikali
Matumizi ya viua kuvu kwa ujumla hayapendekezwi
Dawa mbalimbali za kuua kuvu zinapatikana kibiashara ambazo zinaweza kutumika iwapo kuna uvamizi mkali wa waridi. Lakini kuwa mwangalifu: Usitumie bidhaa hizi mara kwa mara kwa muda wa wiki, vinginevyo fungi itakuwa sugu kwao. Kwa hiyo, badilisha kikundi cha viungo vinavyofanya kazi mara kwa mara. Dawa zifuatazo zimeidhinishwa kwa bustani za hobby:
- Compo Ortiva (ina azoxystrobin)
- Fungisan rose na mboga bila uyoga (ina azoxystrobin)
- Compo Duaxo (ina difenoconazole)
- Celaflor rose isiyo na Kuvu Saprol (ina triticonazole)
Haupaswi kuingiza bidhaa mbili za kwanza na mbili za mwisho moja baada ya nyingine, kwa kuwa ni za kundi moja la viambato amilifu. Unapaswa pia kutibu kwa dawa za ukungu hadi maua yaanze, kwani viungo huathiri nyuki na wadudu wengine wenye faida.
Kwa vyovyote vile, unapaswa kufikiria kwa makini kuhusu matumizi ya dawa za kuua kuvu na uzitumie tu ikiwa hakuna njia mbadala. Wakala hawa wana madhara makubwa, sio tu kwa usawa wa kiikolojia - ni sumu kali na kwa hiyo wanapaswa kuepukwa ikiwa inawezekana. Walakini, ni bora (ingawa sio bora) kutumia dawa kama vile shaba au salfa. Hizi pia zimeidhinishwa katika kilimo hai dhidi ya aina mbalimbali za magonjwa ya ukungu.
Hatua zaidi
Ukiona pustules tabia kwenye petals rose, unapaswa kuchukua hatua mara moja. Hatua za kwanza za kuchukua ni kazi hizi:
- Ondoa majani yote yaliyoambukizwa.
- Kata machipukizi na matawi yaliyoambukizwa.
- Okoa majani yaliyoanguka kutoka ardhini.
- Ikiwa kuna shambulio kali, ondoa tabaka la juu la udongo.
- Viini vya fangasi pia vinaweza kujificha hapa.
Sehemu zote za mimea na udongo uliotolewa ni wa taka za kaya au kikaboni. Kwa hali yoyote unapaswa kuwaacha kwenye bustani, kwani spores ya kuvu itaenea zaidi kutoka hapa. Matibabu zaidi yatafanyika baadaye tu.
Kinga bora dhidi ya kutu ya waridi
Afadhali kuliko kupaka viuatilifu vyenye sumu nyumbani na bustani ya hobby ni kuzuia kwa uangalifu ili kutu ya waridi isionekane kwanza. Hatua hizi zitakusaidia kuzuia maambukizi kwanza:
- Mahali: Mimea ya waridi hustawi katika maeneo yenye jua na yenye hewa safi na yenye udongo mwingi wa mboji.
- Umbali wa kupanda: Hakikisha kuna umbali wa kutosha wa kupanda wakati wa kupanda, kwani magonjwa ya fangasi yanaweza kuenea kwa urahisi zaidi kwenye mimea iliyo karibu sana.
- Kupogoa mara kwa mara: Kwa sababu hiyo hiyo, kupogoa mara kwa mara kunaleta maana, kwa sababu unyevunyevu hukauka kwa haraka zaidi kwenye taji na vichaka vilivyolegea, visivyo na hewa. Jinsi ya kupunguza hatari ya kuambukizwa.
- Kupogoa masika: Waridi kwa ujumla hupogolewa forsythia inapochanua. Tumia fursa hii kuondoa machipukizi na matawi yaliyoambukizwa ili majani mapya yasigusane na vijidudu.
- Mbolea: Urutubishaji wenye maudhui ya nitrojeni yenye nguvu hufanya mmea kuwa laini na hivyo kushambuliwa na kupenya kwa vimelea na vimelea vingine vya magonjwa. Kwa hiyo, mbolea kwa njia ya usawa na kuokoa nitrojeni. Potasiamu, kwa upande mwingine, ni nzuri kwa sababu kirutubisho hiki huimarisha kuta za seli.
- Kumwagilia: Katika nyakati za kiangazi - hasa majira ya masika na kiangazi - unapaswa kuweka udongo unyevu sawasawa, kwani ukavu hudhoofisha waridi. Siku zote mwagilia moja kwa moja kwenye udongo na kamwe usipite juu ya majani - majani yenye unyevunyevu ni chanzo cha maambukizi!
- Mulching: Katika msimu wa vuli, tandaza diski ya mizizi na vipandikizi vya mbao na vipandikizi vya pembe au udongo wa kuchungia wenye vundishi. Hii itazuia vijidudu vya fangasi vilivyo ardhini kuingia kwenye mmea.
- Majani: Ondoa majani ya vuli na uyatupe.
Vipande vilivyoambukizwa na majani yaliyoanguka hayafai kwenye mboji, kwani halijoto hapa kwa kawaida si ya juu vya kutosha kuua vijidudu vya ukungu.
Kupanda aina za waridi zinazostahimili
Ikiwa unataka kuwa katika upande salama na kuepuka magonjwa ya ukungu, panda bustani inayoitwa roses ya ADR. Hizi ni mifugo ya kisasa ambayo imejaribiwa kwa miaka mingi kwa upinzani wao kwa magonjwa ya kawaida ya rose ya rose kutu, koga ya unga na koga ya nyota na imeonekana kuwa sugu hasa. Lakini kuwa mwangalifu: kustahimili haimaanishi kwamba waridi hizi haziwezi kuambukizwa magonjwa ya ukungu hata kidogo - bila shaka bado zinaweza, hata kama kuna uwezekano mdogo wa kuambukizwa.
Mbali na aina za ADR, unapaswa kuchukua hatua za kuzuia. Mahali pazuri pamoja na mbolea iliyosawazishwa na ugavi wa maji husaidia kuzuia maambukizi ya fangasi. Kwa kweli, mlipuko bado unaweza kutokea katika msimu wa joto wa mvua: katika hali kama hizi, epuka kutumia dawa za ukungu, kwani kuvu huwa sugu kwao, hubadilisha nyenzo zao za kijeni na kwa hivyo aina za ADR hazina kinga tena kwa shambulio lao. Nyenzo zao za kijeni hazikubaliani na vimelea vya ukungu vilivyobadilika.
Maswali yanayoulizwa mara kwa mara
Je, kuna mimea mingine inayoathiriwa na kutu ya waridi?
Kutu ya waridi huathiri waridi halisi pekee
Ugonjwa wa ukungu wa waridi kutu huathiri tu waridi halisi, si spishi zingine za mimea. Hata hivyo, kuna aina mbalimbali za fungi nyingine za kutu, ambayo kila mmoja ni mtaalamu wa mimea fulani ya jeshi. Zote zina pustules za kawaida zinazofanana, na aina tofauti pia zinafanana katika suala la uharibifu zaidi na hatua za kukabiliana nazo.
Ni magonjwa gani hutokea kwa waridi?
Mawaridi kwa ujumla hushambuliwa na magonjwa mbalimbali ya ukungu. Mbali na kutu ya waridi, pia mara nyingi hushambuliwa na ukungu wa unga na ukungu wa nyota, ingawa aina zingine haziathiriwi sana na maambukizo haya kuliko zingine. Yeyote anayepanda waridi wa ADR huchagua aina zilizothibitishwa na sugu.
Kwa nini waridi hupata kutu ya waridi?
Kama magonjwa mengi ya ukungu, kutu ya waridi hupitishwa kupitia hewa. Spores ya microscopic hufikia mimea kwa upepo na kuenea juu ya roses ndani ya muda mfupi sana. Wakati mwingine ugonjwa huo pia hupitishwa kwa njia ya roses mpya kununuliwa na kupandwa katika mipaka ikiwa walikuwa tayari wagonjwa wakati kununuliwa. Maambukizi hayawezi kugunduliwa kila wakati katika hatua za mwanzo za ugonjwa.
Je, kutu ya waridi pia ni hatari kwa wanadamu?
Kutu ya waridi inakera kwa wanadamu, lakini haina madhara kabisa. Ni ugonjwa wa mimea tu ambao hauathiri wanadamu au wanyama. Walakini, unapaswa kujiepusha na kula waridi zilizoambukizwa na kuvu - sumu ya kuvu iliyomo inaweza kusababisha dalili kama vile upele wa ngozi, angalau kwa watu wanaougua mzio.
Kidokezo
Kwa hivyo, angalia waridi zako tangu zinapochipuka - takriban kila wiki - kwa mabadiliko yoyote. Kwa njia hii huwezi kugundua kutu ya waridi tu, bali pia magonjwa mengine na mashambulizi ya wadudu kwa wakati unaofaa.
